Wypadki w górach – pierwsza pomoc i niezbędne wyposażenie turysty

Góry fascynują i zachwycają, ale potrafią być także bezlitosne. Wysokie szczyty, strome ścieżki, nieprzewidywalna pogoda – to wszystko sprawia, że każda wyprawa jest nie tylko przygodą, lecz także testem przygotowania i odpowiedzialności. Niestety, wypadki w górach zdarzają się częściej, niż mogłoby się wydawać. Dotyczą zarówno osób niedoświadczonych, które przeceniły swoje możliwości, jak i wytrawnych wędrowców, którzy padli ofiarą nagłych zmian warunków. Dlatego tak ważne jest, aby znać zasady pierwszej pomocy, mieć przy sobie odpowiedni sprzęt oraz umieć działać w sytuacjach kryzysowych.

Analiza raportów GOPR i TOPR pokazuje, że w górach dominują trzy główne przyczyny wypadków: poślizgnięcia i upadki, nagłe pogorszenie stanu zdrowia oraz utrata orientacji w terenie. Poślizgnięcia występują szczególnie często na mokrych lub oblodzonych odcinkach szlaku. Urazy wynikające z nadmiernego wysiłku – takie jak zasłabnięcia, problemy kardiologiczne czy kontuzje stawów – są równie groźne. Duży problem stanowi także nieodpowiedni ubiór, brak odpowiedniego obuwia oraz lekceważenie prognozy pogody.

W górach czas ma kluczowe znaczenie. Od momentu wypadku do przyjazdu ratowników mogą minąć dziesiątki minut, a nawet godziny – zwłaszcza w trudno dostępnych rejonach. Dlatego każdy turysta powinien znać podstawowe procedury ratunkowe:

• Zabezpieczenie miejsca zdarzenia – aby uniknąć kolejnych urazów.

• Ocena stanu poszkodowanego – sprawdzenie przytomności, oddechu i krążenia.

• Wezwanie pomocy – numer alarmowy 112 lub bezpośredni kontakt z GOPR/TOPR.

• Udzielenie pomocy – opatrzenie ran, unieruchomienie kończyn, ochrona przed hipotermią.

Umiejętność szybkiej reakcji może zadecydować o przeżyciu poszkodowanego.

Każdy odpowiedzialny turysta powinien mieć w plecaku podstawowy zestaw, który w sytuacji kryzysowej może uratować zdrowie lub życie:

• apteczkę pierwszej pomocy (plastry, bandaże, opaski elastyczne, środek dezynfekujący, rękawiczki jednorazowe),

• folię NRC – chroniącą przed wychłodzeniem lub przegrzaniem,

• latarkę i zapasowe baterie,

• gwizdek,

• zapas wody i wysokoenergetycznych przekąsek,

• mapę lub GPS z zapisanymi trasami,

• powerbank do telefonu.

W przypadku dłuższych lub trudniejszych tras warto zabrać także kijki trekkingowe, raki, czekan czy kask wspinaczkowy.

Choć standardowa apteczka jest obowiązkowa, w niektórych sytuacjach – np. podczas wyprawy z osobą przewlekle chorą, po poważnym urazie lub z ograniczeniami ruchowymi – potrzebny może być bardziej specjalistyczny sprzęt. W takich przypadkach dobrym rozwiązaniem jest skorzystanie z usług, jakie oferuje wypożyczalnia sprzętu medycznego. Dzięki temu można mieć dostęp do takich urządzeń jak przenośne koncentratory tlenu, lekkie wózki terenowe czy stabilizatory ortopedyczne, bez konieczności ich zakupu. To szczególnie ważne, gdy wyjazd w góry jest jednorazowy, a sprzęt potrzebny tylko na czas wycieczki lub rekonwalescencji.

Najlepszym sposobem na radzenie sobie z wypadkami jest ich zapobieganie. Przed każdą wyprawą należy:

• sprawdzić prognozę pogody i dostosować trasę do warunków,

• dobrać trasę do swoich możliwości i kondycji,

• poinformować kogoś o planowanej trasie i godzinie powrotu,

• zabrać odpowiednią odzież i obuwie,

• pamiętać o regularnym nawadnianiu i posiłkach,

• unikać samotnych wędrówek w trudnym terenie.

Świadomość ryzyka i odpowiednie przygotowanie znacząco zmniejszają szanse na wypadek.

Wypadki w górach to realne zagrożenie, ale odpowiednia wiedza, sprzęt i przygotowanie mogą uratować życie. Pierwsza pomoc, sprawny kontakt z ratownikami i właściwe wyposażenie to podstawa każdej wyprawy. Warto pamiętać, że nawet najlepsze umiejętności nic nie dadzą bez odpowiedzialnego podejścia do planowania trasy i oceny własnych możliwości. Góry zawsze będą wymagały od nas pokory – ale jeśli podejdziemy do nich z szacunkiem, odwdzięczą się niezapomnianymi chwilami i bezpiecznymi powrotami.