Zapomniani żołnierze – pamięć o poległych bez imienia

Na terenie miejscowości Lipnica Wielka, na całej polskiej Orawie oraz po słowackiej stronie tego historycznego regionu znajdują się ciche i często zapomniane mogiły żołnierzy poległych podczas II wojny światowej. W wielu przypadkach ich pochodzenie i narodowość pozostają nieznane, a jedyne świadectwo ich istnienia stanowi skromny krzyż, dawna tabliczka lub bezimienny głaz w lesie, na łące czy przy starych drogach.

To mogiły ludzi, których los rzucił w sam środek konfliktu, będącego jednym z najtragiczniejszych rozdziałów w historii Europy. Wielu z nich nie walczyło z własnej woli, byli wcielani do obcych armii, przesuwani wraz z liniami frontu, posłuszni rozkazom, którym nie mogli się sprzeciwić. Orawa, położona na styku granic i wpływów, była świadkiem wielu dramatów, w których zwykli ludzie stawali się żołnierzami wbrew swojemu życiu, rodzinie i marzeniom.

Dzisiejszy krajobraz regionu, spokojny, pełen pól, lasów i górskich widoków, skrywa te ciche ślady przeszłości. To właśnie one przypominają nam o tym, że wojna nie wybierała swoich ofiar, a bohaterstwo często przybierało formę przetrwania, posłuszeństwa, a czasem po prostu konieczności.

Dlatego nie zapominajmy o tych, których imiona nie przetrwały, ale którzy oddali swoje życie, choć nierzadko walczyli bez przekonania, a jedynie z obowiązku lub przymusu. Opieka nad ich grobami i pamięć o ich losach to wyraz szacunku, nie tylko wobec historii, ale przede wszystkim wobec człowieczeństwa.

W czasach pokoju naszym obowiązkiem jest wspominanie tych, którzy zostali pochłonięci przez tragedię wojny. Milczące mogiły rozsiane po Orawie są przestrogą i przypomnieniem, że wolność i spokój nigdy nie są nam dane raz na zawsze. Pamiętajmy o tych, którzy odeszli, nawet jeśli nie znamy ich imion.

fot. Dominik Bandyk