Alimenty – czy zawsze trzeba płacić?

Alimenty; wszyscy, którzy mają dzieci wiedza lub domyślają się co to jest. Alimenty wg słownika to obligatoryjne świadczenie płacone osobie fizycznej, która nie jest w stanie się samodzielnie utrzymać.

Zgodnie z kodeksem rodzinnym Obowiązek dostarczania środków utrzymania, a w miarę potrzeby także środków wychowania (obowiązek alimentacyjny) obciąża krewnych w linii prostej oraz rodzeństwo.

Kto zatem ma obowiązek płacenia alimentów? Nie tylko rodzice jak wynika z powszechnego przekonania. Przepisy przewidują bowiem, że obowiązek alimentacyjny obciąża zstępnych przed wstępnymi, a wstępnych przed rodzeństwem; jeżeli jest kilku zstępnych lub wstępnych - obciąża bliższych stopniem przed dalszymi. Krewnych w tym samym stopniu obciąża obowiązek alimentacyjny w częściach odpowiadających ich możliwościom zarobkowym i majątkowym. Najbardziej prosta definicja to taka, że zstępni to dzieci, wnuki, prawnuki itd., a wstępni to rodzice, dziadkowie itd. Oczywiście takie zasady dotyczą wszystkich w linie prostej – czyli pochodzących od siebie.

Alimenty otrzyma też rozwiedziony małżonek i otrzyma je od byłego współmałżonka. Obowiązek dalszych krewnych w takiej sytuacji nie zaktualizuje się. Jeśli bowiem były małżonek, znajduje się w niedostatku, może żądać od drugiego małżonka rozwiedzionego dostarczania środków utrzymania w zakresie odpowiadającym jego usprawiedliwionym potrzebom oraz możliwościom zarobkowym i majątkowym zobowiązanego małżonka. Tylko takie uprawnienie przysługuje temu małżonkowi, który nie został uznany za wyłącznie winnego rozwiązania małżeństwa. Co również jest jedną z przyczyn sądowych procesów o rozwód z wykazaniem winy wyłącznej.

A jak sytuacja wygląda z dziećmi? Zasadniczo rodzice obowiązani są do świadczeń alimentacyjnych względem dziecka, które nie jest jeszcze w stanie utrzymać się samodzielnie. Jeśli jednak w wyniku rozwodu władzę rodzicielską powierzono jednemu z rodziców, lub drugiemu władzę ograniczono w taki sposób, że jeden z nich w potocznym znaczeniu zajmuje się dzieckiem ( dziecko z nim mieszka) to rodzic, który tego nie robi płaci alimenty. W przypadku opieki naprzemiennej żaden z rodziców nie jest zobowiązany do płacenia alimentów. Rodzice również nie płacą alimentów na dzieci pełnoletnie, jeżeli są one połączone z nadmiernym dla nich uszczerbkiem lub jeżeli dziecko nie stara się samodzielnie utrzymać, a ma taką możliwość. Oczywiście rodzić płaci alimenty, jedynie wówczas gdy dochody z majątku dziecka nie wystarczają na pokrycie kosztów jego utrzymania i wychowania. Poza relacją dziecko - rodzic uprawnionym do świadczeń alimentacyjnych jest tylko ten, kto znajduje się w niedostatku. O niedostatku mówimy wtedy, gdy osoba, wykorzystując swoje siły i możliwości w pełni, nie jest w stanie zaspokoić swoich uzasadnionych potrzeb w całości lub w części.