Kraków: walka o pomnik księdza Piotra Skargi

Krakowski magistrat ogłosił pod koniec zeszłego roku plany przebudowy i „rewitalizacji” placu św. Marii Magdaleny. Jednym z głównych celów było usunięcie z centralnego punktu przy niezwykle popularnej ul. Grodzkiej pomnika ks. Piotra Skargi. Okazało się jednak, że monument przedstawiający kaznodzieję króla Zygmunta III Wazy, obecnie rozpatrywanego przez Watykan jako kandydat na błogosławionego, ma wielu zwolenników.

Lokalne środowiska związane z krakowską lewicą już w 2021 roku podsunęły władzom pomysł usunięcia pomnika księdza Piotra Skargi. Realizację miało zapewnić zadanie w ramach budżetu obywatelskiego, którego koszty oszacowano na kwotę 1,4 mln zł. I choć sam projekt został z przyczyn formalnych odrzucony, urzędnicy krakowskiego magistratu podchwycili pomysł usunięcia pomnika, ale zaznaczyli, iż taka „rewitalizacja” placu będzie kosztować... znacznie więcej niż wspomniane 1,4 mln zł.

Pomnik zlokalizowany na placu św. Marii Magdaleny ma szczególne znaczenie właśnie w tym miejscu. W kościele świętych Piotra i Pawła przy ulicy Grodzkiej, w krypcie dawnego kościoła jezuitów, który stanowi obecnie panteon narodowy, złożone były doczesne szczątki obecnego kandydata na ołtarze, Sługi Bożego księdza Piotra Skargi. Świątynia ta znajduje się naprzeciwko placu św. Marii Magdaleny, w historycznym centrum Krakowa. To tędy przechodzi też trasa “Drogi Królewskiej”. Warto dodać, że po zakończeniu diecezjalnego etapu procesu beatyfikacyjnego ks. Skargi, proboszcz świątyni zdecydował o przeniesieniu trumny ze szczątkami ks. Skargi do prawej nawy kościoła, u stóp bocznego ołtarza.

Społeczne protesty wobec prób usunięcia pomnika ks. Piotra Skargi

Prezydent miasta prof. Jacek Majchrowski nie chciał odwołać wzbudzającej od początku duże kontrowersje decyzji o usunięciu pomnika. Mało tego, w jednym z wywiadów dla lokalnej prasy otwarcie powiedział, że opowiada się za przeniesieniem pomnika ks. Piotra Skargi w inne miejsce i że miał do tego pomysłu przekonać autora monumentu – prof. Czesława Dźwigaja.

Taka postawa władz miasta uruchomiła społeczną aktywność grup mieszkańców i organizacji społecznych, które postanowiły bronić pamięci wybitnego Polaka. Nie brakuje opinii o bezcelowości przeznaczenia wielomilionowej kwoty z budżetu miasta, tylko po to, by pomnik zmienił swoją lokalizację, a na jego miejscu zasadzone zostało pojedyncze drzewo.

Swoje oświadczenia lub listy otwarte do prezydenta Majchrowskiego przeciwko przeniesieniu bądź likwidacji pomnika wystosowały: Stowarzyszenie Kultury Chrześcijańskiej im. Ks. Piotra Skargi, Stowarzyszenie Wspólnoty Miłosierdzia Bożego na Litwie, grupa profesorów z Uniwersytetu Jagiellońskiego, Młodzież Wszechpolska i Ruch Narodowy. Wspomniane Stowarzyszenie Ks. Piotra Skargi zorganizowało także internetową petycję przeciwko usunięciu pomnika, którą podpisało 12,5 tys. osób.

Na tym nie ustały działania obrońców pomnika. W lutym zawiązano Społeczny Komitet Obrony Pomnika Księdza Piotra Skargi, w którego działania włączyli się przedstawiciele krakowskiej inteligencji, profesorowie, duchowni, ludzie odpowiedzialni za edukację i pamięć historii polskiego narodu. W składzie Komitetu znalazło się blisko 100 osób, a listę członków na bieżąco aktualizuje Stowarzyszenie Ks. Piotra Skargi.

Dlaczego ks. Piotr Skarga?

Pomnik autorstwa krakowskiego artysty, prof. Czesława Dźwigaja, już od 2001 roku stanowi znak polskiej pamięci o niepokornym i zarazem utytułowanym kapłanie. Skargę łączy z Krakowem wiele wydarzeń, jak choćby ufundowanie kolegium, które później weszło w struktury Uniwersytetu Jagiellońskiego. Oczywiste są też jego związki z Litwą, gdzie przebywał i posługiwał przez wiele lat życia.

Po dziś dzień ksiądz Piotr Skarga i jego nauczanie pozostają ważnym punktem odniesienia, pewnym moralnym drogowskazem dla polityków i zarazem inspiracją dla działalności pożytku publicznego. Bowiem to sam Piotr Skarga – poza działalnością wokół kluczowych postaci dla polityki Rzeczypospolitej Obojga Narodów – intensywnie rozwijał dzieła pomocy społecznej (jak np. Arcybractwo Miłosierdzia), stając się w realiach XVII wieku prekursorem tego typu działalności.

Źródło: Stowarzyszenie Ks. Piotra Skargi