Na tatrzańskim szlaku słów - drugi dzień jubileuszowego Zakopiańskiego Festiwalu Literackiego pełen literackich odkryć i górskich inspiracji

Sobota 12 lipca była kolejnym wyjątkowym dniem jubileuszowej, dziesiątej edycji Zakopiańskiego Festiwalu Literackiego. Plac Niepodległości, Park Miejski oraz Miejska Galeria Sztuki ponownie stały się przestrzenią rozmów o książkach, kulturze, historii, naturze i górach. Tego dnia literatura znów objawiła się jako żywa opowieść o świecie – zaskakująca, poruszająca, wielogłosowa.

Drugiego dnia festiwalu uroczyście ogłoszono wyniki 54. Ogólnopolskiego Konkursu Literackiego im. Tadeusza Staicha na wiersz o tematyce górskiej – wydarzenia, które na trwałe wpisało się w literacki krajobraz Podhala.

Głównym celem konkursu jest popularyzacja poezji inspirowanej górami – zarówno tej tworzonej językiem literackim, jak i gwarą podhalańską.

Konkurs, ogłaszany corocznie przez Burmistrza Miasta Zakopane, towarzyszy Zakopiańskiemu Festiwalowi Literackiemu i doskonale współbrzmi z jego atmosferą. Zainicjowany w 1972 roku przez Tadeusza Staicha – pisarza, dziennikarza, przewodnika tatrzańskiego i wybitnego znawcę kultury góralskiej – od 1988 roku nosi jego imię, z woli poety Franciszka Łojasa Kośli.

Dzisiejsza ceremonia była nie tylko hołdem dla górskiej poezji, ale i dla samego Staicha – literackiego patrona zakopiańskich szlaków. Podczas tegorocznej edycji do konkursu zgłosiła się aż 101 Autorów, którzy nadesłali 257 wierszy. Dwie równorzędne pierwsze nagrody w kategorii „Wierszy pisanych gwarą” szacowne Jury przyznało: Wandzie Szado-Kudasikowej z Nowego Targu (godło „Bruśnica”) i Jerzemu Maria Kiersztyn z Zubrzycy Górnej (godło „Zapisym pamiynci”). Natomiast w kategorii „Wierszy pisanych językiem literackim”  pierwszą nagrodę otrzymał Mirosław Kowalski z Mysłowic (godło „Przełęcz”). Łącznie nagrody oraz wyróżnienia przyznano, aż 17 Autorom.

Festiwalowa sobota na Placu Niepodległości przyniosła wiele inspirujących spotkań.

O kobietach, które nie bały się iść pod prąd, mówiła Katarzyna Wężyk – autorka książki „Zuchwałe. Kobiety, które chciały więcej”, w rozmowie z Agnieszką Jurczyńską-Kłosok.

Z kolei Łukasz Wojtusik, znany głos nowoczesnej krytyki literackiej, opowiadał Mariuszowi Koperskiemu o tym, jak dzisiaj mówić o książkach – uczciwie, celnie i z zaangażowaniem.

Popołudniowy blok zamknęła rozmowa ze Stanisławem Łubieńskim, autorem „Drugiego życia Czarnego Kota” – niezwykłej książki o nieoczywistych miejscach i historiach Warszawy, które często umykają uwadze.

O godzinie 17:00 odbył się panel dyskusyjny poświęcony literaturze górskiej – „Góry i literatura – szlaki znane i nieznane”. Pod przewodnictwem Ewy Grzędy o swoich górskich inspiracjach opowiadały pisarki: Anna Kamińska, Beata Słama i Anna Pigoń.

Rozmowa była wielogłosową opowieścią o tym, jak Tatry i inne pasma górskie przenikają do literackiej wrażliwości, a czasem same stają się bohaterami tekstów.

Wieczorem w Miejskiej Galerii Sztuki odbyło się prestiżowe wydarzenie – prezentacja publikacji nominowanych do Nagrody Literackiej Zakopanego 2025, której celem jest promowanie książek o wysokich walorach artystycznych, kulturowych i edytorskich, związanych z Zakopanem, Tatrami i szeroko rozumianym Podhalem.

Wśród nominowanych znalazły się m.in.:

• „Nasze Zakopane” Bianki Rolando

• „Zofia Radwańska-Paryska (1901–2001). Próba biografii” Kseni Szczepanik-Ładygin

• „Zakopane artystek” Natalii Budzyńskiej

• „Kryminalne Zakopane” Beaty Sabały-Zielińskiej

• „5” Łukasza Kamińskiego

Wyróżniono także książki  o szczególnych walorach artystycznych i edytorskich – w tym publikacje autorstwa Bianki Rolando pt. "Nasze Zakopane" oraz "Żelazne Percie Tatr. Od Siwego Wierchu po Jagnięcy Szczyt," Andrzeja Marcisza. Prezentację prowadziła Agnieszka Szymaszek, a fragmenty nominowanych książek czytał Andrzej Bienias, nadając im scenicznego wyrazu.

Na zakończenie dnia, dzięki współpracy z BNP Paribas Kino Letnie Sopot–Zakopane, na festiwalowym ekranie pojawiło się legendarne „Lśnienie” w reżyserii Stanleya Kubricka – ekranizacja powieści Stephena Kinga. Kino pod gwiazdami po raz kolejny połączyło literaturę i film w jednej przestrzeni emocji.

Równolegle w Parku Miejskim im. Marszałka Józefa Piłsudskiego trwały wydarzenia w ramach Zakopiańskiego Festiwalu Literackiego dla Dzieci.

Od warsztatów tworzenia gier planszowych, przez spotkanie autorskie z Barbarą Supeł, aż po ekologiczno-literackie zajęcia „Zapisane w wosku” – dzieci mogły odkrywać literaturę przez zabawę, doświadczenie i kontakt z autorami.

Wszystkie drogi prowadzą przez literaturę

Drugi dzień Festiwalu potwierdził, że Zakopane ma swoją wyjątkową, literacką tożsamość – mocno zakorzenioną w górach, a jednocześnie otwartą na różnorodne głosy i perspektywy.

Przed nami ostatni dzień świętowania – niedziela pełna spotkań, inspiracji i ogłoszenie Laureatów Nagrody Literackiej Zakopanego.

Zakopiańskie Centrum Kultury