BHP w pracy

Czy szkolenie z BHP jest ważne, czy to tylko świstek papieru do podpisu, wymagany przez pracodawcę? Papier często podpisywany przez pracowników bez żadnych szkoleń ani choćby rozmowy.

Z jednej strony instruktaż stanowiskowy, szkolenie BHP czasami jakieś RODO, regulaminy, procedury - informacje istotne dla ważności i skuteczności umowy, a z drugiej przystępowanie do pracy bez żadnej wiedzy o warunkach wykonywania pracy czy realizacji umów w danym zakładzie pracy.

W niniejszym artykule przybliżymy kwestie BHP istotne tak dla pracodawców jak i pracowników. Artykuł powstał przy współpracy z Kancelarią Prawną Karolina Furtak.

BHP – jakie są obowiązki pracodawcy?

BHP- skrót znany zapewne większości znany odnosi się do bezpieczeństwa i higieny pracy. Jedną z podstawowych zasad prawa pracy jest bezpieczeństwo i higiena pracy. Prawo to jest gwarantowane również w Konstytucji. Niedopełnienie obowiązków związanych z zapewnieniem bezpiecznych i higienicznych warunków pracy stanowi przestępstwo, a może też być wykroczeniem przeciwko prawom pracownika. Obowiązkiem każdego zakładu pracy jest takie wykorzystanie osiągnięć nauki i techniki oraz najnowszych rozwiązań przy uwzględnieniu warunków danego pracodawcy w tym ekonomicznych, by zagwarantować indywidualne bezpieczeństwo wykonywania pracy.

Czego może pracownik wymagać od pracodawcy?

Kilka lat temu zapadł ciekawy wyrok dotyczący realizacji tych obowiązków przez pracodawcę. Wskazano w nim, że w przypadku napadu rabunkowego nie decyduje ilość zastosowanych środków ochronnych albo nieposłużenie się wszelkimi możliwymi środkami ochronnymi, lecz brak wdrożenia efektywnych i adekwatnych mechanizmów ochrony pracownika. W tym konkretnym przypadki środki te polegały na oddzieleniu pracownika od klienta wysokim kontuarem, wyposażeniu go w cichy alarm wzywający w ciągu kilku minut firmę ochroniarską oraz udzieleniu odpowiedniego instruktażu. Pracodawca bowiem zobowiązany jest nie tylko do realizowania powszechnie obowiązujących przepisów BHP, jego zadanie sprowadza się również do zagwarantowania faktycznego bezpieczeństwa. Przykładowo w odniesieniu do ochrony pracownika przed zarażeniem wirusową chorobą zakaźną zakład opieki zdrowotnej ma obowiązek zastosowania wszelkich dostępnych środków organizacyjnych i technicznych. BHP obowiązuje bez względu na wielkość etatu jak i rodzaj umowy, różnych form zatrudnienia jak chociażby telepraca czy podwykonawstwo.

Czy jest się czym przejmować, czyli skutki niewykonania obowiązków przez pracodawcę.

Regulacje wynikające kodeksu pracy a odnoszące się do BHP przesądzają o zakresie stosowania przepisów BHP w razie zatrudnienia na innej podstawie niż stosunek pracy (na podstawie umów cywilnoprawnych), także wobec osób prowadzących w zakładzie pracy lub w miejscu wyznaczonym przez pracodawcę na własny rachunek działalność gospodarczą oraz wobec przedsiębiorców niebędących pracodawcami, organizujących pracę osobom fizycznym i podmiotom gospodarczym, jak również odnoszą się do świadczenia pracy na podstawie innych tytułów. Istotne jest również to, co często jest przez pracodawców i pracowników nieuświadamiane, że pracodawca ponosi odpowiedzialność w sferze BHP zawsze wobec własnych pracowników z tytułu pozostawania z nimi w stosunkach pracy, nawet wtedy, gdy wykonują pracę w innym niż zakład pracy miejscu przez niego wyznaczonym, ale także ponosi odpowiedzialność za stan BHP z tytułu dysponowania zakładem pracy. Odpowiedzialność w sferze BHP może być jednak w pewnych sytuacjach solidarna, jeżeli w wyniku zawartej między pracodawcami umowy nastąpił podział obowiązków między przedsiębiorcami. Odpowiedzialność pracodawcy za zapewnienie tych bezpiecznych i higienicznych warunków pracy występuje również w przypadku pracy wykonywanej np. w domu. Oczywiście wprowadzono dla tego rodzaju stosunku pracy pewne ograniczenia co do odpowiedzialności pracodawcy, zwłaszcza w zakresie możliwości wpływu pracodawcy na otoczenie miejsce pracy i panujące tam warunki, ale jednak nadal obowiązki pracodawcy w zakresie BHP istnieją.

Co ważne konsekwencją przyjęcia, że na zakres odpowiedzialności pracodawcy nie wpływają obowiązki pracowników w dziedzinie BHP, jest bezwarunkowy charakter tej odpowiedzialności. Oznacza to, że pracodawca nie może się od niej uwolnić zarzutem, że również pracownik nie dopełnił obowiązków z zakresu bezpieczeństwa i higieny pracy. Oznacza to zatem, że odpowiedzialność pracodawcy w sferze BHP jest pierwotna wobec zobowiązań pracowników w tej sferze. Zanim bowiem pracodawca będzie mógł egzekwować od pracowników przestrzeganie obowiązujących w danym zakładzie pracy w pierwszej kolejności sam jest zobligowany zapewnić im bezpieczne środowisko pracy oraz bezpieczeństwo konkretne przejawiające się w szczególności poprzez profilaktyczne badania wstępne i szkolenie BHP.

A co w sytuacji kiedy sam rodzaj pracy jest szkodliwy?

Jeśli rodzaj wykonywanej pracy jest szkodliwy, po stronie pracownika występują uciążliwości to bezprawności działania pracodawcy nie można przypisać, tylko na podstawie tej okoliczności. Praca w warunkach uciążliwych dla zdrowia jest prawem dozwolona, przy czym podlega wzmożonej ochronie, a jej szkodliwość jest co do zasady rekompensowana m.in. zaostrzonymi wymogami prawnymi regulującymi warunki jej wykonywania. Sam fakt zatrudnienia pracownika w warunkach, które narażają go choćby na wystąpienie choroby zawodowej, bardziej niż inne grupy zawodowe - nie jest ani deliktem ani przestępstwem. Jednak do momentu do którego BHP adekwatne dla danego zakładu pracy obowiązuje.

Patron merytoryczny artykułu:

Radca prawny Karolina Furtak

Kancelaria Prawna

ul. Brodowicza 8/4

31-518 Kraków

+48 690 00 72 92

https://karolinafurtak.pl/