Co robić, gdy ukąsi żmija lub kleszcz?

Lato już na półmetku, ale pamiętajmy, że ciągle aktywne są żmije i kleszcze. Podczas spacerów należy zachować ostrożność. Jeśli pomimo tego dojdzie do ukąszenia, wyjaśniamy, jak należy postępować i gdzie szukać pomocy.

 Rozmawiamy na ten temat z lekarzem Bartoszem Mrózkiem, kierownikiem Szpitalnego Oddziału Ratunkowego w Podhalańskim Szpitalu Specjalistycznym w Nowym Targu.

- Zacznijmy od kleszczy. Co robić, gdy ze spaceru wrócimy z pasożytem w naszej skórze?

- Można go usunąć samodzielnie w domu. Trzeba pamiętać, że nie należy polewać kleszczy żadnymi olejami ani alkoholem, ani innymi substancjami chemicznymi. Powoduje to zwiększenie wydzielania przez nich toksyn do naszego organizmu. Usuwamy go pęsetą w całości, delikatnie podważając.

- A jeśli samodzielnie nie potrafimy tego zrobić?

- Należy się zgłosić do gabinetu Podstawowej Opieki Zdrowotnej, albo do Opieki Całodobowej. Nie zgłaszamy się z kleszczem na Szpitalny Oddział Ratunkowy. Jedynym wskazaniem do przyjazdu na SOR są powikłania po zakażeniu boreliozą, czyli choroby neurologiczne, jak kleszczowe zapalenie mózgu bądź neuroborelioza.

- Co jeszcze jest ważne w przypadku ukąszenia kleszcza?

- Obserwujmy, czy pojawia się charakterystyczny rumień w miejscu ukąszenia. Jeśli tak, to należy się udać do lekarza rodzinnego i wówczas jest wdrażana antybiotykoterapia, która trwa około miesiąca. Dalsze postępowanie jest wdrażane zgodnie z zaleceniami lekarza prowadzącego.

- Ilu pacjentów zgłosiło się do szpitala w obecnym sezonie ukąszonych przez żmiję?

- Jeśli chodzi o żmije, jak do tej pory były to na szczęście incydentalne przypadki. Podaliśmy surowicę 2-3 pacjentom. W zeszłym roku było ich więcej.

- W sytuacji ukąszenia przez żmiję należy zgłaszać się na SOR?

- Tak. W przypadku ukąszenia przez żmiję pacjent powinien skonsultować się z lekarzem.

- Co robić, zanim dojedziemy na SOR? Takiej osobie towarzyszy często silny stres.

- Najważniejsze jest to, żeby po ukąszeniu zachować spokój, spróbować zaopatrzyć ranę, najlepiej jałowym opatrunkiem. Jeśli są niepokojące objawy, jak poty, osłabienie, złe samopoczucie – trzeba wezwać Zespół Ratownictwa Medycznego, jak w sytuacji, gdy sami nie możemy dojechać na SOR. Ratownicy ocenią stan pacjenta i w razie konieczności transportują go do szpitala. Jeśli wystąpią objawy wstrząsu, to podajemy surowicę przeciwko jadowi żmii. W trakcie oczekiwania na przyjazd ratowników powinno się też ułożyć kończynę poniżej poziomu serca. W przypadku ukąszeń dzieci postępowanie jest bardzo podobne.

- Jakie powikłania mogą wystąpić po ukąszeniu przez żmiję?

- W miejscu ukąszenia zdarzają się miejscowe odczyny, które są leczone w poradni chirurgicznej. Jeśli nie dojdzie do wstrząsu, to rzadko się zdarzają długotrwałe powikłania.

- Jak chronić się przed ukąszeniami żmij i kleszczy?

- Najważniejsza jest ostrożność. Pamiętajmy o wysokim obuwiu, kiedy idziemy w miejsca, gdzie mogą występować żmije. Niestety pojawiają się one nawet blisko domów, dlatego należy uczulać dzieci, by zachowały ostrożność, widząc żmiję, by w sytuacjach ryzykownych, nie drażniły żmij i nie podchodziły do nich. W przypadku kleszczy trzeba stosować się do ogólnych zasad, które są często powtarzane, jak m.in. unikanie wilgotnych i zacienionych terenów, zadbanie o właściwe okrycie ciała, używanie preparatów na odstraszenie kleszczy i dokładne oglądanie ciała po powrocie ze spaceru.

Podhalański Szpital Specjalistyczny w Nowym Targu