Karpaty łączą – ochrona Torfowisk Orawsko-Nowotarskich

Klimat się zmienia. Wysychają bagna, mokradła, strumienie, a nawet rzeki. Wilgotne i podmokłe tereny, na naszych oczach zamieniają się w ubogie i suche siedliska. Naukowcy nie mają wątpliwości - przyrodzie trzeba pomóc. Leśnicy podejmują wiele działań mających na celu zatrzymanie negatywnych procesów. Na terenie Nadleśnictwa Nowy Targ wielkim wyzwaniem jest rezerwat „Bór na Czerwonem”.

Nadleśnictwo Nowy Targ zarządza terenem szczególnym. Rezerwat przyrody „Bór na Czerwonem” należy do unikatowych w skali Europy. Niestety i tutaj leśnicy obserwują niepokojące zmiany, wskazujące na postępującą degradację bezcennego torfowiska.

Poszukiwania sposobów na sfinansowanie niezbędnych zabiegów aktywnej ochrony przyrody, zapisanych w Planie Ochrony Rezerwatu i mających na celu zatrzymanie niekorzystnych procesów zachodzących na torfowisku, zakończyły się sukcesem. W ubiegłym roku udało się pozyskać środki na ten cel. Zostały przyznane z funduszy norweskich, przez Ministra Klimatu i Środowiska, po rozpatrzeniu wniosków złożonych do Programu Środowisko, Energia i Zmiany Klimatu, w obszarze Środowisko naturalne i ekosystemy.

Beneficjentem projektu o nazwie „Karpaty łączą – ochrona Torfowisk Orawsko-Nowotarskich” jest Narodowa Fundacja Ochrony Środowiska – Centrum Informacji o Środowisku UNEP/GRID, któremu partneruje Fundacja Przyroda i Człowiek oraz Asplan Viak As z Norwegii. Instytucjami wspierającymi są: Regionalna Dyrekcja Ochrony Środowiska w Krakowie oraz Nadleśnictwo Nowy Targ.

Celem projektu jest ochrona cennych siedlisk przyrodniczych w Borze na Czerwonem. Mowa jest o terenach torfowiska wysokiego oraz bagiennych zbiorowiskach roślinnych w jego otoczeniu.

Przyznane w wysokości 4 162 445 zł.  finansowanie pochodzi w 85% (3 538 078 zł) z Mechanizmu Finansowania Europejskiego Obszaru Gospodarczego (MF EOG), utworzonego przez Islandię, Liechtenstein i Norwegię, a w 15% z budżetu państwa (624 367 zł). Przewidziane w projekcie działania już trwają i zakończą się 30 kwietnia 2024.

Od ubiegłego roku w Borze na Czerwonem pracuje zespół ekspertów z  wielu dziedzin prowadząc badania naukowe, które mają odpowiedzieć na pytanie, w jakim stanie jest środowisko i podpowiedzieć, co należy zrobić, aby zachować je w dobrej kondycji.

Już wiadomo, jakie zabiegi muszą być zrealizowane. Przewiduje się usunięcie sosny zwyczajnej z kopuły, skłonu i okrajka torfowiska, budowę kilkunastu kolejnych tam i zastawek, konserwację tam już istniejących, uszczelnienie wału oraz remont infrastruktury turystyczno-edukacyjnej.

Ważną częścią programu są działania edukacyjne i informacyjne, w których szczególnie aktywni będą nowotarscy leśnicy. Ich zadaniem jest m.in. informowanie na bieżąco o tym, co dzieje się „na Czerwonem” i tłumaczenie, jakim celom służą podejmowane działania.

Planowane są warsztaty dla dzieci i seminarium dla nauczycieli. Pierwsza odsłona działań informacyjnych miała już miejsce we wrześniu tego roku. Podczas wizyty studyjnej w Borze na Czerwonem i w Puściźnie Wielkiej (torfowisko wysokie w obrębie miejscowości Piekielnik, w gminie Czarny Dunajec, o powierzchni 482 ha, mocno eksploatowane od lat 50. XX wieku, będące siedliskiem wielu gatunków roślin i zwierząt), z planami projektowymi zapoznawała się grupa dziennikarzy.

„Karpaty łączą – ochrona Torfowisk Orawsko-Nowotarskich”, to nie tylko projekt, ale przede wszystkim idea skupiająca wszystkich, którym zależy na bioróżnorodności Karpat i zrównoważonym rozwoju tego regionu dla nas i dla przyszłych pokoleń.

Materiał: RDLP