O. Kasjan Chlebek OSPPE, Czarnodunajczanin na Jasnej Górze - Podprzeor i Spowiednik Apostolski - 6.X.1799 - 12.XI.1874

Ojciec Paulin Kasjan Chlebek urodził się w Czarnym Dunajcu na Podhalu 6 października 1799 roku w domu pod numerem 41.

Jego imię chrzestne było Jan. Jego rodzicami byli Stanisław Chlebek i Anna Cikowska. Rodzicami chrzestnymi byli Jan Baniecki i Katarzyna Cikowska. Jan był ósmym dzieckiem z trzynastu dzieci Stanisława i Anny Chlebek. Jego brat ks. Wojciech Chlebek był proboszczem w Chochołowie (1851-1862) i pomagał ks. Blaszyńskiemu budować tam kościół. Jana ojciec Stanisław Chlebek był fundatorem kapliczki Św. Trójcy pod murem kościelnym w 1802 roku.

Śp. Prof. zw. dr hab. Mieczysław Jerzy Adamczyk, jeszcze przed wydaniem swej wspaniałej książki „Szkoły obce w edukacji Galicjan”, podzielił się ze mną informacją o edukacji Jana w Gimnazjum w Podolinie. Z badan szanownego profesora wynika, że w latach 1815/16-1820/21, Jan Chlebek był klasach I, II, III, IV, V, VI. Kolegium Pijarów w Podolińcu było polskim kolegium założonym i prowadzonym przez zakon pijarów w latach 1642-1919 i należało do najlepszych szkól w Polsce. Szkołę założył starosta spiski i wojewoda krakowski Stanisław Lubomirski w 1642 roku. W pierwszej połowie XVII w. uczniem był Stanisław Konarski, prekursor polskiego oświecenia.

Pierwszy proboszcz Zakopanego Józef Stolarczyk (1816-1893) był absolwentem kolegium.

Pierwszy raz wpadłem na trop O. Kasjana Chlebka w kronice parafialnej Przenajświętszej Trójcy w Czarnym Dunajcu. Ks. proboszcz Jan Komperda (1865-1880) sporządził wykaz rzeczy sprawionych do kościoła czarnodunajeckiego za swojego probostwa. Wykaz ma datę 17 listopada 1870 roku (str. 255-256). Pod następującymi pozycjami są rzeczy sprawione dla kościoła Przenajświętszej Trójcy w Czarnym Dunajcu przez O. Kasjana Chlebka, kolegi proboszcza, i ich wartości w florenach, walucie wtedy obowiązującej.

Ks. Kasjan Chlebek Paulin z Częstochowy rodak tutejszy darował dla tutejszego kościoła mszał czerwono oprawiony i posłał z Częstochowy wartość 20 - (fl)

Tenże darował ornat biały z haftowaną kolumną 40

Tenże darował ornat czerwony także nowy wartości 40

Tenże Ks. Kasjan kolega mój zakonnik w Częstochowie

kosztem swym sprawił dwie alby nowe z cienkiego płótna 20

Tenże 4 komeżki dla ministrantów wartości 10

22. Chorągiew czarną darowaną od Ks. Kasjana ze śmiercią 20

26. Feretron Matki Boskiej Różańcowej kosztem Ks. Kasjana

przez p. Sitarskiego malowany i odrestaurowany 40

28. Święta Trójca kamienna w rynku stojąca kosztem Ks. Kasjana

Chlebka wyzłocona i wylakierowana za 50

29. Feretron Matki Boskiej Stojącej ubranej do obnoszenia jest

także darem Ks. Kasjana z Częstochowy i może kosztować 15

Miałem już w tym czasie obszerne drzewo rodzinne wypracowane dzięki życzliwości proboszcza czarnodunajeckiego ks. Józefa Gila (1994-2005). Wiedziałem że przy obłóczynach ojcowie Paulini otrzymują imienia zakonne. Tylko jedna osoba z drzewa rodzinnego pasowała mi do O. Paulina Kasjana Chlebka, ale nie byłem pewny. Napisałem więc do archiwum Ojców Paulinów na Jasnej Górze i trafiłem na wspaniałą pomocną duszę, O. Melchiora Królika OSPPE, Dyrektora Głównego Archiwum Paulinów na Jasnej Górze. Po ciężkiej pracy, O. Melchior przysłał mi obszerne informacje, które potwierdziły, że Jan Chlebek z Czarnego Dunajca to O. Kasjan Chlebek OSPPE.

W wieku 48 lat O. Kasjan opisał swoje życie 5 stycznia 1848 roku. Ten dokument znajduje się na Jasnej Górze ( Archiwum Jasnej Góry, sygn. 1450, str. 29-31). Niech jego własne słowa przybliżą nam jego żywot.

Bieg Życia

Niżej podpisany rodziłem się w roku 1799 dnia 6 miesiąca października w Cesarstwie Austriackim w Galicji, Cyrkule Nowo Sądeckim, w wsi Czarny Dunajec, z Stanisława i Anny z Cikowskich, małżonków Chlebków, na chrzcie Św. odebrałem imię Jan Kanty, i tamże od początku aż do lat 14 życia swego byłem wychowanym. Po ukończeniu lat 14 byłem oddanym do Nowego Targu dla pobierania nauk języka niemieckiego. A po ukończeniu dwóch klas niemieckich w mieście Nowym Targu, udałem się do Węgier dla pobierania wiadomości języka łacińskiego w mieście Podolincu, a Komitacie Spisz, i pozostałem aż do roku 1822. Po ukończeniu znów 6-ciu klas łacińskich, po zgonie rodziców moich byłem zmuszony objąć gospodarstwo z powodu małoletnich pozostałych braci i tymże trudniłem się przez lat pięć, lecz znudzony będąc takowym, oddałem bratu najstarszemu Maciejowi gospodarstwo. Ja zaś polecając się jego opiece, i młodszych braci moich, udałem się do Węgier dla ukończenia Kursu Filozoficznego w Uniwersytecie Peszt. Po ukończeniu dwóch lat Kursu Filozoficznego, udałem się w Królestwo Polskie na Jasną Górę Częstochowską, i tam zostałem przyjęty do Zgromadzenia Księży Paulinów w roku 1929 gdzie po ukończonym nowicjacie u Św. Barbary, i uczynieniu ślubów zakonnych w roku 1830 zamieszkałem na Jasnej Górze słuchając nauk teologicznych, a po odebraniu Święceń na Kapłaństwo w roku 1831 w dniu 24 miesiącu września, br. miesiąca grudnia byłem przesłany w Gubernią Podlaską w Powiat Bialski do Klasztoru O. Paulinów w Leśnej na Profesora Teologii Moralnej i Kaznodzieja Niedzielnego. A tam przemieszkawszy lat 4 w roku 1835 zostałem przesłany do Włodawy na Kaznodzieja w Guberni tej samej. Z stamtąd wezwany zostałem na Jasną Górę w roku 1837 na Kaznodzieja Świętalnego gdzie przebywszy do roku 1839 w miesiącu październiku rb. wysłany zostałem do Konopnicy w Powiat Wieluński na Podprzeora i Kaznodzieja, tam pozostałem do roku 1840. Później zaś w miesiącu czerwcu rb. byłem powołany na Profesora Języka Łacińskiego, Podprzeora i Kaznodzieja do Nowicjatu Św. Barbary do Częstochowy. A w roku 1847 na Dyrektora Kleryków na Jasną Górę i dotąd pozostaję tamże. Co się zaś tyczy interesów politycznych do żadnych w życiu moim nie należałem, nie tylko żadnej karze cywilnej nie podlegałem ale nawet żadnego procesu przeciwko sobie formalnego nie miałem a nawet najmniejszego napomnienia nie miałem.

Zaświadczając sumieniem kapłańskim własnoręcznym podpisem stwierdzam.

Dnia 5 stycznia roku 1848

Ks. Kasjan Chlebek

Dyrektor Kleryków Zakonu Św. Pawła pierwszego Pustelnika

Po ukończeniu 6 klas w gimnazjum w Podolinie, wtedy jeszcze Jan, opiekował się swoimi młodszymi braćmi po zgonie rodziców. Nauka go ciągnęła dlatego wyruszył do Węgier gdzie ukończył Kurs Filozoficzny na uniwersytecie w Peszcie. Peszt wtedy jeszcze był samodzielnym miastem. Ten uniwersytet został założony w 1635 roku w Nagyszombat przez kardynała Petera Pazmanya. Po reformach edukacyjnych uniwersytet został przeniesiony do Budy w 1777, a w 1784 roku do Pesztu.

W drodze na Jasną Górę Jan uporządkował swoje sprawy osobiste. W księdze intabulacyjnej wsi Czarny Dunajec w archiwum państwowym w Krakowie znalazłem cesję numer 246 podpisaną przez Jana Chlebka w Rabce, 7 czerwca 1829 roku. Jan stwierdza że jego brat Maciej Chlebek wypłacił mu należności za jego część spadku po rodzicach. Tu jest wymieniona rola Łętowska. Cesja była intabulowana w Dominium Czarny Dunajec 28 czerwca 1836 roku.

W dniu 8 sierpnia 1829 roku Jan Chlebek wstąpił do Zakonu Paulinów (Ordo Sancti Pauli Primi Eremitae = OSPPE). Został przyjęty na kleryka a nie na brata zakonnego. Po egzaminie rozpoczął nowicjat w klasztorze Św. Barbary w Częstochowie w dniu 13 sierpnia 1829 r. obłóczony w habit przez magistra nowicjatu i przeora klasztoru Św. Barbary O. dr. Teodora Parowicza. Przy obłóczynach otrzymał imię zakonne Kasjan (Cassianus). Po rocznym nowicjacie w dniu 22 sierpnia 1830 r. złożył profesję zakonną wieczystą „aż do śmierci”, bez pierwszej profesji czasowej. W dniu 24 września 1831 roku został wyświęcony na kapłana po dwóch uprzednich egzaminach z zakresu programu nauczania seminaryjnego oraz z całej teologii. Egzaminy zdaje jako diakon ponieważ był już po studiach filozoficzno-teologicznych na uniwersytecie w Peszcie.

Wędrówka O. Kasjana rozpoczęła się zaraz po wyświęceniu. Od 1831-1835 roku przebywa w konwencie leśniańskim (Leśna Podlaska koło Białej Podlaskiej w obecnej diecezji siedleckiej) jako kapłan (Ojciec) profesor teologii moralnej i kaznodzieja niedzielny. W 1836 r. jest w klasztorze we Włodawie, nad Bugiem, jako podprzeor i kaznodzieja niedzielny. W 1838 r. jest na Jasnej Górze jako kaznodzieja świąteczny „festivalis”. W 1839 roku jest w klasztorze w Konopnicy, archidiecezji częstochowskiej w woj. sieradzkim, jako podprzeor i kaznodzieja zwyczajny Od 1841 r. przebywa w klasztorze nowicjackim Św. Barbary w Częstochowie jako kaznodzieja, podprzeor klasztoru i nauczyciel języka łacińskiego nowicjuszy. W roku 1862 jest w Krakowie na Skałce jako kaznodzieja. Od 1864 roku jest na Jasnej Górze jako podprzeor i spowiednik apostolski. O. Melchior Królik OSPPE stwierdził że to było wielkim wyróżnieniem. Zawsze było kilku spowiedników mających specjalne uprawnienia do rozgrzeszania z kar kościelnych im zastrzeżonych.

Sekretarz prowincji O. Eugeniusz Tobolczyk sporządził Katalog Ojców i Braci Paulinów w 1867 roku. Przy O. Kasjanie napisał adnotację: „podprzeor jasnogórski, vir laboriosissimus omnium = człowiek najbardziej pracowity ze wszystkich”. O. Kasjan Chlebek był doświadczony cierpieniem, ponieważ był przykuty do łoża przez dwa lata. Zmarł na Jasnej Górze 12 listopada 1874 roku i jest tam pochowany. Obecnie jest to wspólna mogiła kości w krypcie pod Kaplicą Cudownego Obrazu udostępnianą w dniu 2 listopada każdego roku. Cześć krewnemu, rodakowi czarnodunajczaninowi na Jasnej Górze. Requiesce in pace!

Stanisław Bronisław Chlebek