Z gór na Jarmark Jagielloński - wymiana doświadczeń i inspiracji

Góralscy artyści, edukatorzy i popularyzatorzy sztuki regionalnej opuścili południe Małopolski, by brać z Jarmarku Jagiellońskiego to, co najlepsze. Uczestnicy projektu „Skarby Górali” spędzili w Lublinie trzy intensywne dni, wymieniając doświadczenia, ucząc się nowego i integrując środowisko.

Wyjazd dwudziestoosobowej grupy twórców regionalnych i działaczy na rzecz upowszechniania wiedzy o tradycji Górali Białych, Nadpopradzkich, Babiogórców, Orawian i Łemków odbył się w ramach projektu „Skarby Górali spoza Podhala” Fundacji Mapa Pasji. Przedstawiciele artystów z pięciu góralskich regionów mogli spotkać się z podobnymi im twórcami z innych polskich krain, a pracownicy instytucji kultury podejrzeć metody promocji folkloru.

Spotkanie z setkami artystów ludowych biorącymi udział w Festiwalu Re:tradycja i wystawiającymi swoje prace na Jarmarku Jagiellońskim stanowiło okazję do nawiązania nowych znajomości w świecie sztuki, wymiany doświadczeń i poszukiwania inspiracji. Górale przybliżali swoim rozmówcom wydarzenia, które organizują ich ośrodki kultury, podsuwali pomysły na zainteresowanie mieszkańców i turystów autentycznymi tradycjami regionu i dyskutowali, jak przerodzić swoją pasję w zawód. Sami dzięki otwartości uczestników nabrali wiedzy i poznali nowe rozwiązania. Wśród wystawców znaleźli się także Górale Babiogórscy i Nadpopradzcy.

Przykład wspaniale zorganizowanego wydarzenia, a także atrakcyjny sposób prezentacji rzemiosła natchnął pracowników instytucji kultury do szukania nowych metod ekspozycji dziedzictwa i popularyzacji tradycji. Duże wrażenie zrobiło widowisko światło-dźwięk, podczas którego na kroplach wody wyświetlano materiał o lokalnej sztuce. W pamięci pozostał pełen przyśpiewek film „Ziemia” pokazujący cykl życia wsi według pór roku i towarzyszące mu tradycyjne obrzędy.

Uczestnicy wyjazdu znaleźli też czas na rozrywkę i tańce, oczywiście do muzyki zespołów folklorystycznych, oraz na zwiedzanie zakątków Lublina. Docenili mieszkankę kulturową miasta, zatrzymując się w budynku dawnej synagogi. Zobaczyli zamek królewski będący siedzibą Muzeum Narodowego w Lublinie z ciekawą ekspozycją sztuki ludowej i zwiedzili Kaplicę Trójcy Świętej oraz dominikańską Bazylikę pw. św. Stanisława Męczennika. Motywy religijne są jednymi z najczęściej pojawiających się w tematów w sztuce góralskiej. Głodna kolejnych atrakcji grupa wstąpiła do Muzeum Wsi Lubelskiej – skansenu, w którym zgromadzono chaty należące do ubogich i bogatszych mieszkańców tamtejszych ziem.

Górali reprezentowali rzeźbiarze, hafciarki, twórczynie kwiatów z bibuły, odzieży, obrazów i ceramik, a przy tym edukatorzy, którzy z pasją prowadzą warsztaty dla dzieci i działają na rzecz upowszechniania lokalnej tradycji. Przywiezione z Targów Jagiellońskich inspiracje natchnęły ich do tworzenia kolejnych prac. Muzealnikom i rzecznikom kultury poznanie nowoczesnych metod przedstawiania sztuki przyniosło świeże pomysły na dalszą działalność i promowanie lokalnego dziedzictwa.

W projekcie „Skarby Górali spoza Podhala” Fundacji Mapa Pasji popularyzującym kulturę grup mało znanych Górali bierze udział 5 gminnych ośrodków kultury (Zawoja, Lipnica Wielka, Łącko, Piwniczna-Zdrój, Krynica-Zdrój). Wśród działań projektowych można znaleźć warsztaty artystyczne ze sztuką regionu, imprezy kulturalne, a także teatr ze społecznością, w których to spektaklach mieszkańcy opowiadają o swojej historii i tradycjach. Projekt realizowany jest z dotacji Programu Kultura finansowanego przez Islandię, Liechtenstein i Norwegię w ramach Funduszy EOG oraz przez Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego.

Tekst: Paulina Chojnacka
Fotografie: Anna Kowalcze