Co żyje w naszych jelitach - znaczenie mikroflory jelitowej

Bakterie zasiedlające przewód pokarmowy odgrywają ważną rolę nie tylko dla prawidłowych procesów trawienia i wchłaniania pożywienia. Warunkują też naszą odporność, zapadalność na choroby i bezpośrednio wpływają na samopoczucie. Jakie rodzaje bakterii występują w naszym ciele?

Gdzie żyją bakterie w organizmie człowieka?

Pożyteczne mikroorganizmy znajdują się nie tylko wewnątrz organizmu, ale stanowią też pierwszą barierę ochronną, zasiedlając powierzchnię skóry. Jednak dla właściwej obrony organizmu przed szkodliwymi czynnikami będą miały dobre bakterie bytujące w przewodzie pokarmowym – od jamy ustnej, przełyk, żołądek, jelito cienkie, aż po jelito grube. Przewód pokarmowy zasiedlony jest przez największą ilość bakterii i stanowią one około 2 kg biomasy. W każdej jego części mogą to występować różne mikroorganizmy, również te o charakterze patogennym. 

Mikroflora organizmu zaczyna się kształtować w momencie przyjścia dziecka na świat. W łonie matki przewód pokarmowy, jak i powierzchnia skóry są jałowe. Znaczenie będzie miał także rodzaj porodu. Narodziny siłami natury wpływają na szczepy bakterii, które kolonizują się zarówno w przewodzie pokarmowym, jak i na zewnątrz ciała. Jest to pierwsza oręż obrony własnej noworodka przed chorobotwórczymi mikroorganizmami.

Ogromne znaczenie dla równowagi bakteryjnej organizmu będzie miał styl życia, a przede wszystkim dieta. Obecność warzyw i owoców, które są źródłem błonnika pokarmowego będzie kluczowa dla stanu mikrobioty jelitowej. Włókno pokarmowe będzie stanowić pożywkę dla dobrych bakterii, czyli będzie miało działanie prebiotyczne. Wobec tego warto zwrócić uwagę na obecność świeżych sezonowych produktów lub skorzystać z diety pudełkowej. Catering dietetyczny to dobra opcja dla zapracowanych lub osób, które nie wiedzą jak prawidłowo zbilansować swoje posiłki. 

Flora bakteryjna skóry 

Mikroflora skóry człowieka to przede wszystkim gronkowce, prątki, paciorkowce oraz bakterie fermentacji propionowej. Potencjalnie chorobotwórcze drobnoustroje to Gram-dodatnie bakterie Staphylococcus aureus, Staphylococcus epidermidis, Propionibacterium acnes. Bardzo niebezpieczne szczepy bakterii mogą gromadzić się na niewłaściwie przygotowanym do użycia sprzęcie medycznym i są to np. cewniki, kroplówki i inne. Mogą być wówczas przyczyną zapalenia dróg moczowych czy szpiku. 

Warto podkreślić z drugiej strony podkreślić, iż przesadnie sterylne warunki życia, czy nadmierna higiena ciała może zaburzać stan mikrobioty zasiedlającej skórę.

Flora bakteryjna jamy ustnej

Początek układu pokarmowego stanowi jama ustna i jest to miejsce gromadzenia się wielu gatunków bakterii, które głównie wchodzą w skład śliny, znajdują się na języku oraz na powierzchni zębów. Większość mikroorganizmów to bakterie Lactobacillus, Enterococcus, Streptococcus, Staphylococcus, Strepto Peptococcus, Fusobacterium i Corynebacterium. W jamie ustnej przeważająca ilość drobnoustrojów to bakterie, ale znajdziemy również drobnoustroje pochodzenia grzybiczego takie jak Candida sp. Jednak kluczowa dla zachowania zdrowia będzie równowaga pomiędzy pożytecznymi, a chorobotwórczymi szczepami bakterii. 

Flora bakteryjna przełyku

Górne drogi oddechowe głównie zasiedlone są przez gronkowce np. S. aureus lub S. epidermidis, paciorkowce np. Streptococcus mitis, Streptococcus viridans oraz dwoinki głównie z rodzaju Neisseria. Do gatunków patogennych zaliczamy m.in. S. pneumoniae, Haemophilus influenzae i Candida albicans. 

Warto dodać, że bakterie znajdują się także w powietrzu, przez co mogą z łatwością dostać się do układu oddechowego. Dzięki nabłonkowi rzęskowemu i śluzom nie są przepuszczane do dolnych dróg oddechowych (krtań, tchawica, oskrzela, pęcherzyki płucne). Zdrowy organizm człowieka bardzo dobrze radzi sobie z patogennymi mikroorganizmami. Jednak w warunkach obniżonej odporności i podczas długotrwałego stresu może dochodzić do zakażenia. 

Flora bakteryjna żołądka

W żołądku znajdują się głównie komórki Gram-dodatnie z rodzaju Lactobacillus, Enterococcus, Staphylococcus. Wykazują one zdolność do przetrwania w warunkach niesprzyjających tj. przy wysokiej kwasowości i w obecności kwasów żółciowych Pomimo niekorzystnego dla rozwoju bakterii otoczenia, chorobotwórcze szczepy Helicobacter pylori są zdolne do przeżycia. Bakteria ta ma zdolność neutralizowania środowiska w swoim otoczeniu, dzięki czemu może przetrwać w kwaśnym środowisku. Helicobacter pylori jest odpowiedzialny za owrzodzenia błony śluzowej żołądka. 

Flora bakteryjna jelita cienkiego

Mikroflora jelitowa w dwunastnicy i w jelicie czczym jest bardzo podobna do mikroflory żołądka, znaczne zmiany obserwujemy dopiero na wysokości jelita krętego. Różnice polegają na występowaniu takich bakterii jak: Escherichia coli, Clostridium, Bacteroides, Fusobacterium, Bifidobacterium.

Flora bakteryjna jelita grubego

Najwięcej mikroorganizmów znajduje się w jelicie grubym. Głównie są to Eubacterium, Bacteroides, Bifidobacterium, Enterococcus, Escherichia, Lactobacillus, Clostridium. Stanowią one ok. 60-80% zawartości suchej masy kałowej. Bakterie jelitowe mogą być wytwarzane przez sam organizm. Jest to mikroflora endogenna organizmu, chroniąca przed rozwojem patogennych drobnoustrojów. W jelicie grubym występuje też mikroflora tworzona przez mikroorganizmy, które dostają się do przewodu pokarmowego przede wszystkim wraz z pożywieniem. Jest to droga przenikania drobnoustrojów chorobotwórczych, co może stanowić poważne zagrożenie dla równowagi pomiędzy dobrymi bakteriami a tymi o znaczeniu chorobotwórczym.

materiał promocyjny